Batalion czołgów ciężkich Feldherrnhalle.

Łukasz Gładysiak

Witam,

Jednym z ciekawszych rodzajów jednostek armii niemieckiej w czasie II wojny światowej były bataliony czołgów ciężkich. Formacje te, uzbrojone w pojazdy typu Pz.Kpfw. VI w wariantach E (czyli Tygrysy I) oraz B (Tygrysy Królewskie), operowały samodzielnie albo, czasowo, w ramach dywizji pancernych i/lub grup bojowych. Łącznie, licząc bataliony Waffen-SS, schwere Panzer Abteilungen było kilkanaście. Przedstawiam zarys historii jednego z nich, powołanego z końcem 1944 r. i uzbrojonego w słynne Koenigstiger.

Schwere Heeres Panzer Abteilung Feldherrnhalle

Powołany został 21 grudnia 1944 r. będąc de facto następcą/rozwinięcie pierwszego z batalionów czołgów ciężkich - schwere Heeres Panzer Abteilung 503, który ruszył do walki uzbrojony w Królewskie Tygrysy. Te dotarły do trzech tworzących zgrupowanie kompanii jesienią 1944 r. w ilości 45 sztuk (niektóre źródła wspominają o 43). Na czele batalionu FHH stanąłł kpt. Nordewin von Diest-Körber.
Po zaskoczeniu wywołanym walną ofensywą Armii Czerwonej na Węgrzech, na przełomie lutego i marca 1945 r. batalion, w sile około 30 czołgów, dotarł na teren dzisiejszej Słowacji. Jako miejsce czasowego postoju wybrano miasto Vráble. 25 marca sztab jednostki otrzymał rozkaz przeprowadzenia kontrataku w stronę Kálny. Pozbawione odpowiedniego wsparcia grenadierów czołgi nie zdołały wyprzeć Rosjan z tej miejscowości. Zdecydowano wrócić najpierw pod Töhöl, a następnie do punkty wyjścia, zabezpieczając w ten sposób drogę w kierunku Nitry, gdzie rozmieszczono pododdziały warsztatowe Korpusu Pancernego Feldhernhalle.
29 marca na pozycje zgrupowania Nordewina von Diest-Körbera uderzyła silna, radziecka czołówka. Wszystkie Tygrysy Królewskie zostały unieruchomione przez nieprzyjaciela, udało się je jednak odholować na zaplecze. Tam dwanaście przywrócono do służby w części instalując między innymi całkowicie nowe silniki. Dwa dni po konfrontacji schw.Pz.Abt. FHH, straciwszy jeden czołg, wyruszył w stronę Tarnawy. Podczas dyslokacji najpierw pod Nadas, a następnie Šaštin i wieś Petrova Ves, formacja kilkakrotnie stawała się celem artylerii i samolotów nieprzyjaciela. Na początku kwietnia, już na terenie dzisiejszej Republiki Czeskiej postanowiono stworzyć nowe pozycje obronne. W trakcie walk pod Breclav i Lanzhot, kosztem kolejnego zniszczonego Pz.Kpfw. VI Ausf. B niemieccy czołgiści zniszczyli dziesięć radzieckich gąsienicowych wozów bojowych. Pozostawiwszy w pierwszym z wymienionych miast ariergardę, większość Königstiger skierowano do Zisterdorf w Austrii. Dyslokacja spowodowała czasowe unieruchomienie wszystkich do tej pory sprawnych czołgów. Pięć z nich ponownie wyremontowano i w połowie miesiąca użyto w czasie walk o Wilfersdorf i Hadersdorf na północny-zachód od Wiednia. Zmasowany atak dwudziestu pięciu czołgów nieprzyjaciela pod Altruppersdorf przyniósł podkomendnym kpt von Diest-Körbera łup w postaci osiemnastu zniszczonych wozów wroga.
Niespełna dwa tygodnie przed bezwarunkową kapitulacją III Rzeszy, batalion FHH ponownie znalazł się w Czechach, walcząc między innymi o Suchordly u Miroslavi oraz Vlasatic. W czasie starcia w rejonie przygranicznego miasta Znojmo 28 kwietnia, śmierć w boju poniósł jeden z największych asów pancernych drugiej wojny światowej, urodzony w Sudetach sierż. Kurt Knispel. Na jego konto zapisano 168 zniszczonych pojazdów alianckich (jego polowy grób odnaleziono dopiero w 2013 r.).
Prezentowana, uzbrojona w Tygrysy Królewskie jednostka stoczyła swoją ostatnią bitwę 7 maja 1945 r. Dwanaście wcześniej naprawionych w polowych warsztatach Pz.Kpfw. VI Ausf. B stanęło naprzeciw dwudziestu ośmiu pojazdów Armii Czerwonej. Wszystkie udało się Niemcom zniszczyć. Ostatecznie, cofając się na zachód, schwere Heeres Panzer Abteilung Feldhernhalle złożył broń 10 maja 1945 r.

Organizacja sch.Pz.Abt. FHH w grudniu 1944 r.:

- Kompania sztabowa - 3 x Pz.Kpfw. VI Ausf. B.
- 1. kompania - 14 x Pz.Kpfw. VI Ausf. B.
- 2. kompania - 14 x Pz.Kpfw. VI Ausf. B.
- 3. kompania - 14 x Pz.Kpfw. VI Ausf. B.
- Kompania przeciwlotnicza - 4 x Flakpanzer IV Moebelwagen + 4 x Flakpanzer IV Wirbelwind.
- Kompania warsztatowa - 13 x Sd.Kfz. 9 Famo (w tym 3 z dźwigiem).

Garść fotografii przedstawiających Tygrysy Królewskie batalionu FHH zniszczone lub porzucone w czasie odwrotu na początku 1945 r.:

[link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych]

I dwie sylwetki barwne maszyn batalionu:

[link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych]