Kapelani Wehrmachtu (Heeresgeistlichen).

Łukasz Gładysiak

Witam,

Jednym z ciekawszych moim zdaniem tematów związanych z armią niemiecką czasu II wojny światowej jest kwestia kapelanów. W sumie to branża dość oryginalna w każdej armii, a do tego kompletnie pomijana w rekonstrukcji, myślę, że warto byłoby nieco się z nią zapoznać, tak na w razie czego.

Korpus osobowy kapelanów określany był w armii III Rzeszy mianem Heeresgeistlichen co w tłumaczeniu dosłownym oznacza "księża wojsk lądowych". Ze względów oczywistych służba duchowna występowała jedynie w armii regularnej i była zdecydowanie bardziej okrojona niż jej odpowiednik cesarski (w czasach Hohenzollernów w armii byli nawet rabini polowi - Feldrabiner). W zasadzie dzieliła się na księży katolickich i protestanckich, którzy funkcjonowali równolegle. Hierarchia wśród kapelanów przedstawiała się w sposób następujący:

- Feldbischof der Wehrmacht = biskup polowy - najwyższy stopień, odpowiadający armijnemu generałowi majorowi.
- Heeressdekan = dziekan polowy - odpowiednik pułkownika,
- Heeresoberpfarrer = starszy pleban polowy - odpowiednik podpułkownika,
- Heerespfarrer = pleban polowy - odpowiednik majora,
- Heereskriegspfarrer = młodszy pleban polowy - odpowiednik kapitana

Więcej stopni nie było, zatem kapelani tak czy inaczej występowali w armii jako oficerowie i mieli prawo do oficerskich sortów oraz ekwipunku.

Jeśli chodzi o umundurowanie to było ono kroju jak wspomniałem oficerskiego (dla biskupów polowych - generalskiego) ale bez naramienników. Barwą służby dla duchownych był fiolet, umieszczany na podkładzie patek typu Dopellitzen zwyczajowo wyszywanych srebrnoszarą nicią (dla biskupów polowych - złotą). Insygnium wyróżniającym były przede wszystkim złote lub srebrne krzyże w wariancie katolickim (krzyż łaciński z sylwetką Chrystusa) oraz protestanckim (krzyż łaciński bez sylwetki), wieszane na szyi i zaczepiane do trzeciego od góry guzika kurtki (wówczas łańcuch charakterystycznie się zwieszał). Niekiedy kapelani nosili także biało-fioletowe opaski naramienne z wizerunkiem krzyża.

Specyficznym elementem umundurowania duchownych polowych był jednorzędowy płaszcz zapinany na osiem guzików, sięgający nieco za kolano, ze stojącym kołnierzem określany jako Uebermantel (odpowiednik polskiej czamary), szyty z szarozielonego materiału z fioletowymi wypustkami na listwie i górnej części długich mankietów. Na prawej piersi standardowo umieszczone było godło. Do płaszcza nie noszono pasa.

Najczęściej spotykanym nakryciem głowy była sztywna czapka garnizonowa w wersji oficerskiej, z fioletową barwą służby oraz krzyżem gotyckim umieszczonym pod insygnium państwowym.

Podczas pełnienia posługi kapłańskiej kapelani zakładali stułę bądź ornat.

Ekwipunek kapelanów de facto składał się jedynie z pasa głównego w wersji oficerskiej. Zasadniczo regulamin nie przewidywał noszenia przez nich żadnego uzbrojenia, ale w praktyce spotykano pistolety w skórzanych kaburach.

Kapelańskie atrybuty:

[link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych]

I jeszcze kilka fotek:

[link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych]

Łukasz Gładysiak

Znalezione w sieci - główne atrybuty niemieckiego kapelana:

[link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych]

Mając te zdjęcia można już konkretnie wziąć się za odtwarzanie takiej postaci.

Rafał

To bardzo ciekawy temat,w którym troche siedze. Bardzo chetnie zainteresuje sie blizej tym tematem i w przyszłosci taka sylwetke można przygotować. Wiem ze na lini frontu wschodniego posługiwali kapelani obrządku łacinskiego (źrodło Willi Kubik ''Przezyłem...Dziennik niemieckiego czołgisty 1941-45).

Łukasz Gładysiak

Wiedziałem, że temat Cię zainteresuje Smile

. Swoją drogą w Polsce chyba nikt po niego nie sięgał do tej pory; wszystkie fotografie rekonstruktorów-kapelanów, jakie widziałem pochodziły z tzw. Zachodu.

Rafał

Do Altoetting pielgrzymował Joseph Rancinger pózniejszy Benedykt XVI Smile

,wraz ze swoim bratem Georgiem.Georga wojna zaniosła na wzgórze Monte Cassino ,w którym był do samego końca.

Niestety nie mam takich modlitewników Sad

,mam dwa medaliki ( jak rozkminie dodawanie zdjec to wrzuce).Jesli bedzie taka potrzeba moge przygotowac ołtarz polowy i zaprezentowac ornat,albę cały ubiór jakiego w tym okresie używano.
Poza tym katolicki kapelan posługiwał sie mszałem rzymskim( mam taki mały w sam raz do polowego ołtarza) i łaciną w czasie nabożeństw .

Rafał

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

Wspomniane medaliki.

Rafał

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

Kilka fotografii Kapelanów